Nadeszła wiosna, aura za oknem kusi spacerami oraz spędzaniem czasu na świeżym powietrzu. Zwłaszcza teraz, kiedy zniesione zostały obostrzenia dotyczące zakazu wstępu do lasów oraz parków, powinniśmy pamiętać o zagrożeniu, jakie niosą ze sobą kleszcze. Nie każde ukąszenie tego pajęczaka powoduje boreliozę czy inną chorobę, ale warto wiedzieć, jak się przed nimi uchronić.
Zdaniem ekspertów, około 50 % kleszczy w Polsce zakażonych jest bakteriami Borrelia powodującymi boreliozę. Jak się zabezpieczyć przed kleszczami? Kluczowy okazuje się ubiór, w jakim wybieramy się na spacer do miejsc, gdzie mogą występować kleszcze. Powinniśmy założyć przede wszystkim długie spodnie, skarpety, zakryte buty, długie rękawy oraz nakrycie głowy. Warto jednak pamiętać, że większość kleszczy żeruje w trawach i zaroślach, a zatem najbardziej narażone na kontakt z nimi są nasze stopy, łydki i kolana.
Warto również zaopatrzyć się w środki odstraszające kleszcze. Niezależnie jednak od tego, czy zadbamy o strój oraz użyjemy dodatkowo specjalnych preparatów, natychmiast po powrocie do domu należy obejrzeć całe ciało. Dlaczego kluczowe jest wykonanie tej czynności od razu po powrocie? Kleszcze zazwyczaj przez jakiś czas wędrują po ubraniu i po skórze, szukając dogodnego miejsca do wczepienia się. Sprawdzenie swojego ciała tuż po powrocie pozwoli znaleźć i zdjąć z ubrania pajęczaka zanim zdąży nas ukąsić. Podczas ukłucia, kleszcze uwalniają substancję znieczulające, przeciwkrzepliwe oraz przeciwzapalne, dlatego zazwyczaj nie wyczuwamy ich obecności na skórze. Podczas oględzin ciała warto szczególnie zwrócić uwagę na miejsca na skórze ulubione przez te pajęczaki, czyli tam, gdzie skóra jest najdelikatniejsza. Należą do niech okolice pach, pachwin, zgięcia kolanowe, łokciowe oraz miejsca za uszami. Nie należy zapominać także o obejrzeniu skóry głowy – warto wyczesać głowę gęstym grzebieniem.
Ugryzienie kleszcza jest bezbolesne. Niezauważony kleszcz, jest w stanie pozostać na naszym ciele nawet przez kilka dni. Dlatego podstawą profilaktyki jest dokładne obejrzenie całego ciała zaraz po powrocie z terenu, gdzie one występują.
Kleszcze stanowią zagrożenie również dla naszych zwierząt, takich jak psy i koty. Powinno się regularnie sprawdzać, czy nasi pupile nie są ich nosicielami.
Co zrobić, kiedy znajdziemy na swoim ciele kleszcza? Należy go jak najszybciej usunąć. W tym celu najlepiej użyć pęsety – należy delikatnie chwycić nią kleszcza przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem obrotowym. Miejsce po jego wkłuciu, powinniśmy starannie zdezynfekować. Nie ma potrzeby natychmiastowej wizyty u lekarza, ale koniecznie trzeba się obserwować.
Pamiętajmy, by nie stosować się do powszechnie znanych mitów dotyczących usuwania kleszczy. Pod żadnym pozorem nie wolno smarować miejsc wkłucia kleszcza tłuszczem, benzyną, ani ich wykręcać. Powinno się natomiast obserwować te miejsca przez 30 dni pod kątem wystąpienia rumienia pełzającego lub pierścieniowego zaczerwienienia skóry wokół miejsca ukąszenia. Należy również zwrócić uwagę na ogólne samopoczucie. Jeżeli zauważymy niepokojące objawy takie jak osłabienie, ból głowy, gorączka, ból mięśni lub pierścieniowate zaczerwienienie skóry wokół ukąszenia, koniecznie skontaktujmy się z lekarzem.
Choroby przenoszone przez kleszcze. Jedną z najgroźniejszych jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Można się przed nim zabezpieczyć dzięki szczepieniom. Dostępne są dwie skuteczne i bezpieczne szczepionki, które można stosować już u dzieci od 2. roku życia. Trzeba jednak pamiętać, że zaszczepienie się przeciw KZM nie chroni przed innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze, w tym przed boreliozą (tę leczy się antybiotykami).
Warto pamiętać, że ryzyko zakażenia dotyczy nie tylko dwóch chorób: boreliozy i odkleszczowego wirusowego zapalenia opon mózgowych, ale także innych, takich jak babeszjoza czy anaplazmoza granulocytarna. Lista chorób przenoszonych przez kleszcze jest naprawdę długa, jednak te najpowszechniejsze to borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).