Powiedzenie to, z pewnością nie jest na wyrost. W czasie, kiedy śpimy, regeneruje się aż 70% komórek układu odpornościowego. Jak sen wpływa na nasz organizm? Jaka jest jego rola? O tym poniżej.
Zapotrzebowanie na sen jest indywidualną sprawą każdego człowieka. Sen kobiet różni się nieco od snu mężczyzn. Wydaje się, że zapotrzebowanie na sen u kobiet jest większe, sypiają one – pomijając szczególne okoliczności – dłużej niż mężczyźni. Kobiety w wieku średnim są skłonne do wcześniejszego zasypiania, natomiast w wieku starszym zasypiają później niż mężczyźni. Zaburzenia snu występują u kobiet dwukrotnie częściej. Jeżeli chodzi o dzieci, to zapotrzebowanie na sen jest w tym wieku znacznie większe. Różne zaburzenia snu, w tym bezsenność, występują u dzieci często i zawsze wymagają troskliwej oceny. Przeważnie są związane z nieprawidłową higieną snu, przygodnymi chorobami, a nawet sytuacją rodzinną oraz zachowaniem i emocjami matki.
Sen jest jednym, obok powietrza i pożywienia, zasadniczym czynnikiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu człowieka. Niemowlęta i małe dzieci śpią około14 godzin na dobę, natomiast dorosły człowiek śpi tyle ile może, a bardzo często nie tyle ile powinien. To, ile godzin snu potrzebujemy jako dorośli, jest sprawą indywidualną, jednak ogólnie liczba godzin snu waha się od 6 do 8 na dobę. Lekarze przyjmują, iż raczej powinno to być 8 godzin na dobę, ale podkreślają, że rytm dnia i nocy dla każdego jest inny i czasami krótszy sen, ale w odpowiednim dla nas czasie jest lepszy.
Rola snu jest niezwykle istotna. W czasie snu wydziela się niezbędny dla naszego organizmu hormon wzrostu, który odpowiedzialny jest za regenerację oraz wymianę zużytych komórek na nowe. Podczas gdy śpimy, zwalnia tempo metabolizmu oraz nie wydzielają się hormony stresu: kortyzol i katecholaminy. Odbudowuje się wówczas energia, którą zużyliśmy w czasie dnia np. na pracę mózgu. Prawidłowa regeneracja komórek podczas snu to dłuższa młodość, zwiększona odporność organizmu na choroby, lepsze procesy neurobiologiczne, szybsza i wydajniejsza praca mózgu – czyli przyjmowanie wiedzy, zapamiętywanie, podejmowanie decyzji no i oczywiście stabilne, dobre samopoczucie. To wszystko są korzyści płynące ze zdrowo przespanych 8 godzin w ciągu nocy.
Zdrowy i wydajny sen, który zapewni nam oczekiwany rezultat, jakim jest regeneracja, wymaga odpowiednich warunków. Podstawową zasadą jest ciemność, ponieważ jej występowanie wyzwala w naszym organizmie produkcję melatoniny, czyli hormonu odpowiedzialnego za zasypianie i dobry sen. Z badań wynika, że niekorzystnie wpływają na sen również hałasy, muzyka, a nawet nieodpowiedni dobór koloru ścian. Należy także zadbać o higienę snu. Powinniśmy często wietrzyć sypialnię, usunąć z niej telewizor oraz zamontować żaluzje bądź grube zasłony.
Medycznie potwierdzono, iż niedobór snu ma wpływ na produkcję poszczególnych hormonów w organizmie: zmniejsza się ilość wydzielanej przez organizm melatoniny, natomiast zwiększa się poziom kortyzolu w godzinach popołudniowych i wieczornych, co może skutkować nadciśnieniem i osłabieniem pamięci. Przewlekły niedobór snu może wpływać na problemy z utrzymaniem stałego poziomu cukru we krwi, co sprawia, że stajemy się podatni na otyłość. Brak snu znacznie wpływa na funkcjonowanie całego mózgu – szczególnie zaś na osłabienie części mózgu odpowiedzialnych za utrzymanie koncentracji, planowanie oraz kształtowanie opinii i ocenę sytuacji.
Jednak wielu z nas ma problemy ze snem. Co powinniśmy wtedy zrobić? Zgodnie z sondażami bezsenność dotyka co czwartego z nas. Nie śpimy z powodu pracy, trosk domowych czy innych zewnętrznych czynników stresogennych. Bezsenność może też być jednym z objawów choroby, więc nie lekceważmy zaburzeń snu. Kiedy pojawią się trudności w zasypianiu, wczesne wybudzanie się, krótki i płytki sen lub sen przerywany, warto przyjrzeć się problemowi i udać się do specjalisty.